Bitki Biyoteknolojisi Nedir ? Ne İşe Yarar ?
Biyoteknolojik tekniklerin bitkilere uygulanmasına bitki biyoteknolojisi denir. Bitkilerin birçoğunda uygun doku kültürü şartlarında ( besin, büyüme düzenleyicileri, sıcaklık, ışık vb.) rejenerasyon ortaya çıkabilmektedir.
Canlıların genetik karakterizasyonlarının ortaya çıkarılması, bitki doku ve hücreleri ile yapılan genetik sınırlama olmaksızın canlılar arasında karakter taşınımını mümkün kılan gen transferi, bitki hücrelerinden elde edilen sekonder oluşumlarının tamamı bitki biyoteknolojisi kavramı içerisine girer.
Bilim ve mühendislik yöntemlerinin bir arada kullanılması ile maddelerden yeni ürünler elde etmek, ürünlerin biyolojik ve kimyasal özelliğini değiştirmek ve özel kullanım amaçlı mikroorganizmaları geliştirmek için kullanılan teknolojiler olarak tanımlayabileceğimiz biyoteknolojinin uygulama alanları içinde en hızlı gelişeni bitki biyoteknolojisidir.
Bitki Biyoteknolojisinin Kullanım Alanları;
- Biyoteknolojik uygulamalarla birçok hammadde için gerekli enzimatik reaksiyonlarda kullanılan çok farklı enzimler elde edilebilmektedir
- Bu teknoloji ile bitkilerin besin değerleri korunmaktadır.
- Tarımsal atıklardan bugün örneğin; metanol gibi maddeler bol ve kolaylıkla elde edilerek biyoyakıt elde edilmiştir.
- Bünyesinde kükürt olan besinlerle beslenen koyunların yünlerinin daha kaliteli olduğu görülmüştür.
- Tütünden hemoglobin elde edilmiştir.
Bitki Biyoteknolojisinin Uygulama Alanları;
- Bitki doku kültürleri
- Moleküler uygulamalar
- Genetik mühendisliği
Tarımsal Biyoteknoloji Nerede Kullanılmaktadır ?
Bitki biyoteknolojisi bitki ıslahında çok çeşitli alanlarda kullanılmaktadır. Bu alanlara örnek olarak; bitkilerin genetik yapıları ve akrabalık düzeyleri belirlenmek suretiyle yapılan temel çalışmalardan elde edilen verilerin, çeşit geliştirmede kullanılması örnek verilebilir. Ayrıca bitki ve diğer canlıların gen haritalarını oluşturarak, tarımsal üretim açısından önemli genlerin saptanması ve klonlama yolu ile başka genotiplere aktarılabilecek duruma getirilmesi de biyoteknoloji kullanımının önemli örneklerindendir. Biyoteknoloji ile gen transferi, klasik ıslah yöntemleriyle kültür bitkilerine aktarılması mümkün olmayan genlerin aktarılmasına olanak tanımaktadır. Hatta günümüzde bitkiler aleminde olmayan ancak hayvanlarda ve diğer mikroorganizmalarda bulunan veya yapay olarak elde edilen genler ile bitkilere aktarılmakta ve yeni özelliklere sahip çeşitler geliştirilebilmektedir.
Tarımsal biyoteknolojinin kullanılması ile dünyada ticari olarak üretilen virüs hastalığına dayanıklı kabak ( Freedom II); raf ömrü uzatılmış domates ( Flavr Savr); geniş spektrumlu herbisite (Glyphosate) dayanıklı soya fasulyesi, mısır ve pamuk; yüksek oranda laurik asit içeren kanola ( Brassica Napus); besin içeriği ( Lipid ve Protein) geliştirilmiş soya fasulyesi, yer fıstığı ve kakao; yeşil kurda dayanıklı pamuk (BollGard) ve mısır kurduna dayanıklı mısır (YieldGard) çeşitleri geliştirilmiştir. Ayrıca son 10 yılda elde edilen tecrübeler ışığında, birden fazla istenen özelliğin (Örnek: herbisit ve böceklere karşı dayanıklılık) bir çeşitte kombine edilme çalışmaları başlamıştır.