Araştırma Projesi Nasıl Yapılır ve Yazılır?

Günlük hayatta karşılaştığınız bir durum ilginizi çekiyorsa veya size farklı geldiyse bilimsel olarak araştırmayı içeriyorsa "Araştırma" alt proje grubunda yer alır. Araştırma projeleri yaparken bilimsel araştırma yöntemlerinin basamaklarını kullanırız. Amacımız bilimsel doğruları keşfetmek ve onu anlamaktır. Araştırma projeleri yapılırken genellikle aşağıdaki vereceğimiz basamaklar kullanılır. 

1- Konunun Belirlenmesi

Her gün çevremizde yüzlerce olay gerçekleşmekte ve bu olaylar hakkında gözlemler yapmaktayız. Dikkatimiz ne kadar açık olursa bu olayların bir çoğundan bilimsel veriler çıkarabileceğimizin farkında oluruz. Aklınıza takılan yada bilimsel açıklamasını merak ettiğiniz bir konuyu araştırma projesi olarak seçmeniz sizin  daha keyifli projeler yapmanızı sağlayacaktır. Konu belirlerken Bilim ve Teknik , Bilim Genç gibi kaynaklara göz atabilirsiniz.

2-Kaynak Taraması

Merak ettiğimiz konuyu belirlediğimize göre artık o konuyla alakalı daha önce yapılmış araştırmaları ve yazıları taramaya başlayabiliriz. Daha önce yapılan araştırmalarda ne gibi sonuçlara ulaşıldığını bilmek sizin konuya daha farklı açılardan bakmanıza sebep olacaktır. Kaynak taraması yaparken sadece interneti kullanmanız gerekmez. Aynı zamanda ansiklopedi , broşür veya aylık bilim dergileri gibi basılı kaynaklara da yönelebilirsiniz. Bunların da yetmemesi halinde konunun uzmanlarına e posta atıp bilgi alabilirsiniz. Araştırma  yöntemlerini keşfetmek aslında sizin girişkenliğinizle alakalı bir durum.

3-Araştırma Sorusunun Belirlenmesi/Hipotezin Kurulması

Bu aşamada artık konuyla alakalı kaynakları taradığınız için epey fikir sahibi olmuş durumdasınız. Şimdi edindiğiniz bilgilerin ışığında yapmak istediğiniz araştımaya yönelik soru belirlemeli ve bu soruya yönelik hipotez(öngörü) oluşturmalısınız. Örneğin ışığın geliş açısının bitkilerin büyümeleri üzerindeki etkilerini merak ettiniz ve kaynakları taradınız. Bu basamakta artık öngörüde bulunup "Işığın geliş açısı bitkilerin büyümesini etkiler." gibi bir hipotez kuruyorsunuz. 

4-Yöntemin Belirlenmesi (Araştırmayı Planlama) ve Uygulanması

Araştırma sorularınız ve oluşturduğunuz hipotezler doğrultusunda araştırmanızı nasıl yapacağınızı belirlemeniz gereken kısım burası. Belirleyeceğiniz yöntem ve kuracağınız deney düzeneği  oluşturduğunuz hipotezin doğruluğu veya yanlışlığı hakkında size bilgi verecektir. Bu aşamada genellikle kontrollü deney yöntemi kullanılır. Mesela biraz önce ortaya attığımız hipotezde ışığın gelme açısının bitkinin büyümesinde etkili olduğunu öne sürdük. Bu durumda şöyle bir deney tasarlarız. Birbirinin aynısı iki bitki alırız. Birine normal ışık gönderirken diğerine farklı açılarda ışık göndeririz. Deney tamamlandıktan sonra büyüme verilerini alır bir sonraki basamağa geçeriz.

5-Verilerin Analizi ve Bulguların Sunumu

Bu basamakta artık deneyimizin sonuçlarını ve ölçümlerimizi alıp verileri düzenli bir şekilde analiz ederiz. Analizlerimiz sonucunda hipotezimiz ile deney sonucunda ortaya çıkan bulgularımızın karşılaştırmasını yapar ve hipotezimizi destekliyorsa sunum aşamasına geçeriz. Bu kısımda görsellerle verilerle , grafiklerle ve tablolarla hazırlayacağımız poster araştırma projemizin sonunda yer alır.  

Tübitak kılavuzunda yer alan bir araştırma projesi örneği aşağıdaki gibidir.